Naar een modern erfgoedbeleid

De stad Tienen maakt werkt van een modern, gedragen erfgoedbeleid. Naast de oprichting van een netwerk erfgoed, wordt er geïnvesteerd in het collectiebeleid en het archiefbeheer. Het stedelijk museum zal op termijn verhuizen naar de vernieuwde site van het stadhuis en krijgt een volledig nieuw, toegankelijk en participatief concept. Het Toreke wordt niet verkocht, maar krijgt een nieuwe functie. Het depot wordt ondergebracht in de Heilig Hartkerk.

 

Toekomstplannen voor een nieuw museaal concept

De museale opstelling in de bovenzalen van museum het Toreke wordt op korte termijn vernieuwd. Op de Erfgoedsite worden nieuwe zalen voor tijdelijke expo’s ingericht, die zowel door de eigen stadsdiensten als door verenigingen en kunstenaars gebruikt kunnen worden. De educatieve werking voor scholen wordt heropgestart.

Op termijn is de verhuis van de museale werking echter onvermijdelijk omwille van infrastructurele problemen. Binnen het kader van het ‘Masterplan stadshart’ wordt daarom de piste uitgewerkt voor de realisatie van een nieuw stadsmuseum op de toekomstige, vernieuwde site van het stadhuis.

Voor deze locatie wordt een volledig nieuw, participatief museaal concept ontwikkeld. Hierbij wordt erover gewaakt dat het Vlaamse kwaliteitslabel voor collectiebeherende erfgoedorganisaties behouden kan blijven. De stad benadrukt dat het niet de bedoeling is om het Toreke te verkopen. Wel zal bekeken worden welke functie dit gebouw in de toekomst kan krijgen, met respect voor de erfgoedwaarde.

 

Hertekenen van het collectiebeleid en verhuis van de depotwerking

Met de aankoop van een nieuw collectieregistratiesysteem is het proces ingezet om het collectiebeleid van het museum te professionaliseren. De uitwerking van een gedragen collectiebeleidsplan vormt hierbij een eerste stap. In dit beleidsplan wordt uitgegaan van het nieuwe museale concept. De registratie en het scherper aflijnen van de hele collectie is een hele klus en zal tot 2030 een belangrijke tijdsinvestering vergen.

Omwille van de infrastructurele problemen op de Erfgoedsite is ook een verhuis van de museale collectie naar een nieuwe locatie noodzakelijk. Concreet wordt hiervoor de piste uitgewerkt van een nieuw erfgoeddepot in de Heilig Hartkerk. Deze herbestemming moet het mogelijk maken om alle erfgoedcollecties in één depot te centraliseren en het beheer ervan te verbeteren.

 

Uitbreiding van de stedelijke archiefwerking

Ook het stedelijk archief krijgt in de toekomst een plaats op de vernieuwde site van het stadhuis. Voor de opzet van een modern archief- en digitaal informatiebeheer wordt dit jaar een professioneel archiefbeschrijvingssysteem aangekocht.

Daarnaast blijven de leeszaalwerking en de zorg voor het historisch archief belangrijke aandachtspunten. In samenwerking met het Rijksarchief wordt bekeken hoe de bewaring en (online) ontsluiting van het historisch archief geoptimaliseerd kan worden.

De catalogus van het Hagelands Historisch Documentatiecentrum wordt in samenwerking met de bibliotheek overgezet naar de online raadpleegbare bibliotheekcatalogus WISE. 

 

Intergemeentelijke samenwerking rond onroerend erfgoed

De bestaande werking rond archeologisch, bouwkundig en landschappelijk erfgoed van de intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst (IOED) PORTIVA wordt tot 2026 verdergezet. Door een wijziging van het Vlaams decreet onroerend erfgoed moet PORTIVA haar huidige werkingsgebied (Bierbeek, Glabbeek, Hoegaarden, Linter en Tienen) uitbreiden, wil ze vanaf 2026 nog in aanmerking komen voor werkingssubsidies van de Vlaamse overheid.

Eind 2023 gingen alle betrokken gemeentebesturen principieel akkoord gesprekken op te starten over een fusie van PORTIVA met de aangrenzende IOED Zuid-Hageland en het bijhorende werkingsgebied (Geetbets, Kortenaken, Landen en Zoutleeuw). Dit moet in 2025 resulteren in de opmaak van een nieuw beleidsplan en een bijhorende aanvraag voor subsidiëring van de nieuwe gefusioneerde IOED voor de beleidsperiode 2026-2030.

 

Ondersteunen van immaterieel erfgoed

Bestaande immaterieel-erfgoedpraktijken zoals bv. de paardenprocessie van Hakendover, de reuzencultuur, Kweikersdag en de Totemannenbak worden vanuit de stad blijvend ondersteund. Zo kunnen die tradities en gebruiken geborgd worden en kan de toekomst ervan veiliggesteld worden.

 

Uitbreiding team erfgoed en oprichting Netwerk Erfgoed

Sinds 2020 werd zo goed als het volledige team erfgoed vernieuwd met de aanwerving van zes nieuwe medewerkers, onder wie recent een conservator en een expert informatiebeheer. Dit jaar volgt nog de aanwerving van een publieksmedewerker en een extra archiefmedewerker. Samen met de twee collega’s van PORTIVA zal deze nieuwe ploeg het toekomstige erfgoedbeleid van de stad Tienen verder vormgeven.

Om tot een gedragen erfgoedbeleid te komen, wordt in de loop van dit jaar een Netwerk Erfgoed opgericht. Binnen dit netwerk zal regelmatig over het erfgoedbeleid teruggekoppeld en naar input gevraagd worden bij alle betrokken stakeholders. Zo hoopt het erfgoedteam voldoende voeling te houden met wat er binnen de verschillende erfgoedorganisaties in Tienen leeft.