Programma gidsencursus
Dag 1: zaterdag 28 september '24
Welkom, we duiken in de geschiedenis van Tienen!
Als je een goed beeld wilt krijgen van een stad en haar werking, haar tradities, haar stratenbeeld en gebouwen, moet je haar plaatsen in haar geschiedenis. Wel en wee, kansen en mislukkingen, bezetting en bevrijding vormen een stad en haar inwoners tot wat ze zijn.
Vandaar dat we de cursus starten met een blik op het verleden, via graven, hertogen, koningen en keizers. Het wordt een aaneenschakeling van spannende, boeiende, soms verrassende verhalen, die ons beeld van ons huidig Tienen zal verklaren.
In de namiddag gaan we een kijkje nemen in het stadhuis van Tienen, een getuige van een stukje geschiedenis van een bewogen begin van de industrie in onze stad. We ontdekken de schepenkamer in Empirestijl, de talloze schilderijen van Tiense en andere kunstenaars en de imposante trouwzaal. We kijken niet alleen naar het verleden, maar ook naar het heden, de werking van het stadhuis, en we lichten de sluier op van de geplande vernieuwingen.
Dag 2: zaterdag 5 oktober '24
De reuzentraditie en Kweikersdag
Een stad leeft maar ten volle met tradities die het leven kleuren, mensen bijeen brengen en verleden, heden en toekomst verbinden. Dat zie je in de reuzentraditie, eeuwen geleden op gang getrokken en vandaag bloeiend en groeiend met nieuwe reuzen.
Elk jaar in oktober, op de zaterdag het dichtst bij 10 oktober (10/10/10en) viert Tienen haar Kwèìkerdag. De spotnaam van de Tienenaars is ‘de Tiense Kwèìkers’. Daarover zal in de cursus zeker gesproken worden. Spannend deel die dag is ‘de Lazuur’, verwijzend naar het lazuurblauw uit de Tiense vlag en het wapenschild. Het is een aflossingswedstrijd met teams uit de verschillende wijken en deelgemeenten van Tienen, waarbij de deelnemers lopen met een zelfgemaakt schaap op de rug, verwijzend naar de 2 schapen in ons stadswapen.
In de namiddag is het tijd om de Kwèìkerdag mee te beleven: de festiviteiten op de Grote Markt, de kennismaking met onze reuzen, het beluisteren van kleurrijke verhalen en het zingen van Tiense liedjes, de vele standjes met streekbiertjes en natuurlijk het supporteren voor de Lazuur.
Dag 3: zaterdag 12 oktober '24
Archeologisch Tienen
Het Gallo-Romeinse verleden van Tienen is ondertussen algemeen gekend, maar dat de geschiedenis van Tienen zich uitstrekt van het mesolithicum tot heden is minder geweten. Onze bodem bevat trouwens nog heel wat sporen van dit boeiende verhaal. Ontdek daarom de fascinerende archeologische opgravingen en laat je verrassen door de sporen en artefacten die recent opnieuw het daglicht zagen en nieuwe historische inzichten opleverden.
Dag 4: zaterdag 19 oktober '24
Bouwstijlen kerken in Tienen en in de streek
Als gids is het belangrijk een goede kijk te hebben op bouwstijlen, zoals Romaans, Gotiek, Renaissance, Barok, Classicisme en de verschillende Neostijlen. Hoe herken je ze, wat is kenmerkend voor hun opbouw, wat stralen ze uit, wat is hun al of niet verborgen betekenis, hoe bepalen ze het stadsbeeld? We moeten leren om ons heen te kijken en indrukken op ons te laten inwerken.
Tienen staat op de Unescolijst van belforten en beiaarden met haar toren en beiaard van de Sint-Germanuskerk. Onze beiaard is, naast deze van Mafra, de enige Witlockxbeiaard die eeuwen en oorlogen heeft doorstaan. Onze stadsbeiaardier en jarenlange ijveraar voor de restauratie van de beiaard, vertelt ons over wel en wee van dit instrument en toont ons in de toren de opbouw en werking ervan.
Dag 5: zaterdag 26 oktober '24
Architectuur en interieur van de St-Germanuskerk
Kerken zijn in de stad vaak wegwijzers die met hun toren ons naar het centrum leiden. De Sint-Germanuskerk is de hoofdkerk van Tienen, gelegen op de heuvel waar tot 1635 zich de eerste middeleeuwse stadskern bevond. Begonnen als Romaanse kerk, vergroot in gotische stijl en door de eeuwen verder aangepast aan de behoeften en noden, heeft zij toch haar sereen religieus karakter behouden. De zoektocht naar de bouwfasen en –tijden wordt geïllustreerd door kaptechnieken en steenhouwersmerktekens.
Het interieur straalt rust uit, zonder overdaad aan versiering, maar met een aantal topkunstwerken die een heel verhaal vertellen. Zo’n kerkgebouw vraagt om gezien te worden, wat we in de namiddag met alle enthousiasme ook doen.
Dag 6: zaterdag 9 november '24
De kerk van Onze-Lieve-Vrouw ten Poel
Ben je ook betoverd door de pracht van de Onze-Lieve-Vrouw-ten-Poelkerk die trots onze Grote Markt siert? Ontdek dan het boeiende verhaal achter het ontstaan van het gebouw. Beroemde middeleeuwse bouwmeesters als Jan van Osy, Jacob en Hendrik van Gobertingen, Matthias de Layens, Sulpitius van Vorst en Botso van Raetshoven werkten hieraan mee en zwermden later uit over de rest van het hertogdom. Verlies je daarnaast ook in het interieur, waar het gotische beeld van Onze Lieve Vrouw, een schilderij uit de school van Anthony Van Dijck en prachtige barokke biechtstoelen het verhaal vervolledigen.
Dag 7: zaterdag 16 november '24
Het industriële verleden van Tienen
De Tiense Suikerraffinaderij maakt nu deel uit van het Duitse Südzucker AG, de grootste suikerproducent ter wereld, maar was in eerste instantie een op en top Tiens familiebedrijf. In de slipstream van de Tiense suiker werd er ook een revolutionaire ontdekking gedaan die uiteindelijk leidde tot het ontstaan van de Citrique Belge -nu Citribel- toenmalig marktleider in de productie van citroenzuur. Beide bedrijven zouden in de loop van de 20ste eeuw internationale bekendheid verwerven.
Dag 8: zaterdag 23 november '24
Bijzondere gebouwen in Tienen
Als je door een stad wandelt, valt een verscheidenheid aan gebouwen in het oog. Meest opvallend zijn gebouwen die een specifieke functie hebben of gehad hebben, zoals kerken, stadhuis, gevangenis, vredegerecht, weeshuis, hospitaal, school, … Daarnaast heb je ook woonhuizen die getuigen van het prestige, de functies, het financieel vermogen van de eigenaar en daardoor ook een verhaal vertellen over de maatschappij en de sociale verhoudingen.
In de namiddag voert een wandeling langs straten en pleinen ons naar het begijnhof. Het vertelt een boeiende geschiedenis van een vrouwengemeenschap die sinds de 13de eeuw hier haar religiositeit beleefde, haar eigen leven in handen nam en voor eigen rechten opkwam. Van de typische begijnenhuisjes blijft sinds 1944 niet veel meer over, maar tussen de ruïnes van de kerk (1976) voel je nog een zweem van vrouwelijk organisatietalent.
Dag 9: zaterdag 30 november '24
Het Tiense Immateriële Erfgoed
Jaarlijks zakken op paasmaandag duizenden geïnteresseerden af naar deelgemeente Hakendover om er de spectaculaire paardengalop bij te wonen. Elk jaar haalt de Paardenprocessie ook de nationale berichtgeving. Toch werd deze traditie pas recent opgenomen in de lijst van Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed. Ook de rest van het Tiense immateriële erfgoedlandschap verdient meer Vlaamse aandacht. Hierbij wordt vooral gedacht aan het Tiense dialect met zijn specifieke klankkleur.
Dag 10: zaterdag 7 december '24
Toerisme en recreatie in Tienen
Op toeristisch vlak heeft Tienen heel wat te bieden. Er zijn in en rond Tienen heel wat historische bezienswaardigheden die de moeite meer dan waard zijn en het mooie glooiende landschap rond de stad nodigt uit tot wandelen en fietsen. Maar Tienen is ook een stad die volop in transitie is. Hoe is het Tienen van vandaag, wat leeft er in de stadskern en de deelgemeenten en wat zijn de toekomstperspectieven?
Dag 11: zaterdag 14 december '24
De streek in geografisch en geologisch opzicht
Tienen is een grensstad: dat was zo in het verleden en dat is nog steeds zo. De stad bevindt zich bij de grens met Limburg en Wallonië en de taalgrens ligt vlakbij. Zij markeert ook de scheiding tussen twee bodemgesteldheden, met het Hageland in het Noorden en Haspengouw in het Zuiden. Geologisch heeft de streek trouwens heel wat te bieden. Tussen de Kleine en de Grote Gete zit het kwarsiet van Tienen in de ondergrond. Samen met de klakzandsteen van Gobertingen (Jodoigne) kleurt dit gesteente het uitzicht van de stad.
Dag 12: zaterdag 11 januari '25
Gidstechnieken
Een stadsgids moet niet alleen een voldoende ruime bagage hebben, hij moet ook vooral mensen warm maken voor wat ze zien en horen, boeien door een aantrekkelijk verhaal, de bezoeker een ontspannen gevoel geven en doen verlangen naar meer. Hij moet zich kunnen aanpassen aan jong en oud, aan alle scholingsniveaus, aan specialist of leek, aan verenigingen, families of vriendengroepen. Hij moet openstaan voor vragen en opmerkingen, en vooral de bezoekers een goed gevoel geven.
Om al deze competenties te kunnen realiseren, willen we onze gidsen in spe coachen, tips geven en begeleiden. Oefening baart kunst!